Thuốc Piracetam: Công dụng, liều dùng, cách dùng

Piracetam là thuốc sử dụng trong việc điều trị thiểu năng tuần hoàn não và một số bệnh lý khác. Tuy nhiên cách sử dụng thuốc như thế nào hiệu quả và an toàn không phải ai cũng biết. Hôm nay Healthy ung thư xin chia sẻ đến các bạn một số thông tin khi sử dụng thuốc sau đây.

Piracetam là thuốc gì?

Thuốc Piracetam là một sản phẩm của công ty cổ phần Traphaco – Việt Nam. Thuốc được sử dụng nhằm cải thiện tình trạng suy giảm trí nhớ, chóng mặt, nhức đầu, khó tập trung, rối loạn hành vi, điều trị nghiện rượu cũng như hỗ trợ điều trị rung giật cơ do các rối loạn ở vùng vỏ não.

Piracetam – Thuốc cải thiện chuyển hóa tế bào thần kinh

Dược lực học

Piracetam (dẫn xuất vòng của Acid gamma amino-butyric, GABA) được coi là một chất có tác dụng hưng trí (cải thiện chuyển hóa của tế bào thần kinh) mặc dù còn chưa biết nhiều về các tác dụng đặc hiệu cũng như cơ chế tác dụng của nó.
Piracetam tác động lên một số chất dẫn truyền thần kinh như Acetylcholin, Noradrenalin, Dopamine. Thuốc có thể làm thay đổi sự dẫn truyền thần kinh và góp phần cải thiện môi trường chuyển hóa để các tế bào thần kinh hoạt động tốt.
Piracetam làm tăng sự huy động và sử dụng glucose mà không lệ thuộc vào sự cung cấp oxy, tạo thuận lợi cho con đường Pentose và duy trì tổng hợp năng lượng ở não. Piracetam tăng cường tỷ lệ phục hồi sau tổn thương do thiếu oxy bằng cách tăng sự quay vòng của các phosphat vô cơ và giảm tích tụ glucose và Acid Lactic.
Trong điều kiện bình thường cũng như khi thiếu oxy, Piracetam làm tăng lượng ATP trong não do tăng chuyển ADP thành ATP; điều này có thể là một cơ chế để giải thích một số tác dụng có ích của thuốc. Tác động lên sự dẫn truyền tiết acetylcholin (làm tăng giải phóng acetylcholin) cũng có thể góp phần vào cơ chế tác dụng của thuốc. Thuốc còn có tác dụng làm tăng giải phóng dopamin và điều này có thể có tác dụng tốt lên sự hình thành trí nhớ.
Piracetam làm giảm khả năng kết tụ tiểu cầu và giảm độ nhớt của máu ở liều cao, trong trường hợp hồng cầu bị cứng bất thường thì thuốc có thể làm cho hồng cầu phục hồi khả năng biến dạng và khả năng đi qua các mao mạch.

Dược động học

Hấp thu

Piracetam dùng theo đường uống được hấp thu nhanh chóng và hầu như hoàn toàn ở ống tiêu hóa.
Sinh khả dụng đạt gần 100%.
Nồng độ đỉnh trong huyết tương (40 – 60 microgam/ml) xuất hiện 30 phút sau khi uống một liều 2 g. Nồng độ đỉnh trong dịch não tủy đạt được sau khi uống thuốc 2 – 8 giờ.
Hấp thu thuốc không thay đổi khi điều trị dài ngày.

Phân bố

Thể tích phân bố khoảng 0,6 lít/kg. Piracetam ngấm vào tất cả các mô và có thể qua hàng rào máu – não, nhau thai và cả các màng dùng trong thẩm tích thận.
Thuốc có nồng độ cao ở vỏ não, thùy trán, thùy đỉnh và thùy chẩm, tiểu não và các nhân vùng đáy.
Piracetam không gắn vào các protein huyết tương.

Chuyển hóa

Sự chuyển hóa chính của Piracetam chưa được biết đến.

Thải trừ

Thời gian bán thải trong huyết tương là 4-5 giờ. Thời gian bán thải trong dịch não tủy khoảng 6 – 8 giờ và được đào thải qua thận dưới dạng nguyên vẹn.
Hệ số thanh thải Piracetam của thận ở người bình thường là 86 ml/phút, 30 giờ sau khi uống, hơn 95% thuốc được thải theo nước tiểu. Nếu bị suy thận thì thời gian bán thải tăng lên: Ở người bệnh bị suy thận hoàn toàn và không hồi phục thì thời gian bán thải là 48 – 50 giờ.

Dạng bào chế & Hàm lượng

Viên nén piracetam 800mg
Viên nang piracetam 400mg
Dịch truyền 12g/60 ml.

Thuốc Piracetam được chỉ định cho đối tượng nào?

Với công dụng chính là tăng cường trí não thì thuốc Piracetam được chỉ định điều trị với các đối tượng như:

Các triệu chứng chóng mặt
Hỗ trợ điều trị sau chấn thương hoặc phẫu thuật
Điều trị giật rung cơ có nguồn gốc vỏ não
Điều trị hỗ trợ chứng khó đọc, rối loạn hành vi ở trẻ em
Điều trị nghiện rượu
Điều trị bệnh thiếu máu hồng cầu liềm
Người cao tuổi: suy giảm trí nhớ, chóng mặt, kém tập trung, thiếu tỉnh táo, thay đổi khí sắc, rối loạn hành vi, kém chú ý đến bản thân, sa sút trí tuệ do nhồi máu não nhiều ổ,…

Đối tượng không nên sử dụng thuốc Piracetam

Thuốc Piracetam cũng chống chỉ định với các đối tượng như:

Mẫn cảm với các thành phần của thuốc
Phụ nữ đang mang thai trong 3 tháng đầu của thai kỳ
Bà mẹ đang cho con bú
Những người bị suy thận (nên cẩn trọng khi dùng thuốc, đặc biệt là người cao tuổi)
Loại thuốc này có thể không an toàn cho trẻ em, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi quyết định sử dụng thuốc cho trẻ.

Thuốc Piracetam chống chỉ định cho phụ nữ đang mang thai và cho con bú

Chú ý và thận trọng khi sử dụng thuốc Piracetam

Thận trọng khi sử dụng thuốc cho bệnh nhân suy thận và người cao tuổi. Cần chú ý theo dõi chức năng thận và độ thanh thải creatinine. Với những bệnh nhân có độ thanh thải creatinine dưới 60ml/ phút thì cần phải hiệu chỉnh liều cho phù hợp.
Thuốc không được khuyến cáo sử dụng cho phụ nữ có thai và cho con bú do thuốc dễ dàng qua được hàng rào nhau thai và vào thai nhi.
Người lái xe và vận hành máy móc cần thận trọng khi sử dụng do thuốc có thể gây ra tình trạng mệt mỏi, buồn ngủ. Hãy đảm bảo tỉnh táo khi lái xe và vận hành máy móc.

Cách dùng – Liều dùng

Liều thường dùng là 30 – 160 mg/kg/ngày, tùy theo chỉ định. Thuốc được dùng tiêm hoặc uống, chia đều ngày 2 lần hoặc 3 – 4 lần. Nên dùng thuốc uống nếu người bệnh uống được. Cũng có thể dùng thuốc tiêm để uống nếu như phải ngừng dùng dạng tiêm. Trường hợp nặng, có thể tăng liều lên tới 12 g/ngày và dùng theo đường truyền tĩnh mạch.
Ðiều trị dài ngày các hội chứng tâm thần thực thể ở người cao tuổi: 1,2 – 2,4 g một ngày, tùy theo từng trường hợp. Liều có thể cao tới 4,8 g/ngày trong những tuần đầu.
Ðiều trị nghiện rượu: 12 g một ngày trong thời gian cai rượu đầu tiên. Ðiều trị duy trì: Uống 2,4 g/ngày.
Suy giảm nhận thức sau chấn thương não (có kèm chóng mặt hoặc không): Liều ban đầu là 9 – 12 g/ngày; liều duy trì là 2,4 g thuốc, uống ít nhất trong ba tuần.
Thiếu máu hồng cầu liềm: 160 mg/kg/ngày, chia đều làm 4 lần.
Ðiều trị giật rung cơ, piracetam được dùng với liều 7,2 g/ngày, chia làm 2 – 3 lần. Tùy theo đáp ứng, cứ 3 – 4 ngày một lần, tăng thêm 4,8 g mỗi ngày cho tới liều tối đa là 20 g/ngày. Sau khi đã đạt liều tối ưu của piracetam, nên tìm cách giảm liều của các thuốc dùng kèm.

Piracetam uống trong bao lâu?

Piracetam dùng theo đường uống được hấp thu nhanh chóng và hầu như hoàn toàn ở ống tiêu hóa. Khả dụng sinh học gần 100%. Nồng độ đỉnh trong huyết tương (40 – 60 microgram/ml) xuất hiện 30 phút sau khi uống một liều 2 g. Nồng độ đỉnh trong dịch não tủy đạt được sau khi uống thuốc 2 – 8 giờ.

Cách xử lý khi quá liều, quên liều

Trong trường hợp xảy ra quá liều, rửa dạ dày hoặc gây nôn. Không có thuốc giải độc đặc hiệu cho quá liều với Piracetam. Điều trị triệu chứng và có thể bao gồm chạy thận nhân tạo. Piracetam có thể được loại bỏ 50 đến 60% khi chạy thận nhân tạo.
Nếu quên dùng một liều thuốc, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không uống gấp đôi liều đã quy định.

Tác dụng không mong muốn

Thường gặp:

Toàn thân: mệt mỏi.
Tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, tiêu chảy, trướng bụng.
Thần kinh: bồn chồn, dễ bị kích động, nhức đầu, mất ngủ, ngủ gà.

Ít gặp:

Toàn thân: chóng mặt.
Thần kinh: run, kích thích tình dục.

Thông báo cho bác sĩ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc.

Tương tác thuốc

Vẫn có thể tiếp tục phương pháp điều trị kinh điển nghiện rượu (các vitamin và thuốc an thần) trong trường hợp người bệnh bị thiếu vitamin hoặc kích động mạnh.
Ðã có một trường hợp có tương tác giữa piracetam và tinh chất tuyến giáp khi dùng đồng thời: Lú lẫn, bị kích thích và rối loạn giấc ngủ.
Ở một người bệnh thời gian prothrombin đã được ổn định bằng warfarin lại tăng lên khi dùng piracetam.

Cách bảo quản thuốc Piracetam

Bảo quản piracetam ở nhiệt độ phòng, tránh ánh sáng, tốt nhất nên ở nhiệt độ 25°С.
Không đựng thuốc trong nhà tắm hay tủ lạnh. Tránh xa tầm tay trẻ em và thú nuôi.